Franczyza zamiast franchise

Young Engineers fit for a Prince

00:00

03:42

1.0x

Na przełomie 2000 i 2001 roku dwanaście przedsiębiorstw utworzyło wspólnie Polską Organizację Franczyzodawców. Jednym z pierwszych celów POF było uporządkowanie terminologii związanej z pojęciem franczyzy.

Angielski termin franchise i jego pochodne są różnie tłumaczone na język polski. Na przykład angielskie „franchisee" tłumaczone jest jako: franchisobiorca, franszyzobiorca, franchise-biorca, franchisingobiorca, biorca franszyzy, itp. Dodatkowym kłopotem jest angielska pisownia, która czytana fonetycznie po polsku daje zupełnie inne brzmienie niż w angielskim oryginale; odwrotnie niż ze słowem marketing nie nastręczającym podobnych problemów.

W związku z tym z inicjatywy Grzegorza Chmielarskiego, Prezesa Polskiej Organizacji Franczyzobiorców, zwrócono się do Rady Języka Polskiego z propozycją spolszczenia terminologii związanej z pojęciem franczyzy.

POF zaproponowała uporządkowanie terminologii poprzez:

• spolszczenie angielskiego pojęcia „franchise" za pomocą polskiego „franczyza" i potraktowanie go jako podstawy słowotwórczej terminów pochodnych.
• przyjęcie polskiej pisowni przez „cz" - dzięki temu uzyskamy zbieżność fonetyczną z oryginałem angielskim i jednocześnie odróżnienie od pojęcia "franszyza" stosowanego w dziedzinie ubezpieczeń,

Proponowane przez POF terminy były następujące:

1. Franczyza (ang. franchise) - prawa i obowiązki będące przedmiotem umowy pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą.
2. Franczyza (ang. franchising) - udzielenie praw (i przyjęcie obowiązków) poprzez zawarcie umowy franczyzy; jako drugie znaczenie tego słowa.
3. Umowa franczyzy (ang. franchise agreement) - umowa pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą, której przedmiotem jest franczyza będąca sumą określonych praw i obowiązków.
4. Franczyzobiorca (ang. franchisee) - strona umowy uzyskująca prawa (i przyjmująca obowiązki) składające się na franczyzę; analogicznie jak: kredyt -kredytobiorca.
5. Franczyzodawca (ang. franchisor) - strona umowy udzielająca praw (i nakładająca obowiązki) składających się na franczyzę; analogicznie jak: kredyt - kredytodawca.

Rada Języka Polskiego przychyliła się do propozycji Polskiej Organizacji Franczyzodawców. Zdaniem Prof.dr.hab. Andrzeja Markowskiego, Przewodniczącego Rady Języka Polskiego spolszczony termin - franczyza - ma jasną, jednoznaczną pisownię, nie odbiegającą od wymowy. Wyrazy pochodne: franczyzodawca i franczyzobiorca są utworzone zgodnie z polskimi regułami słowotwórczymi. Zestawienie umowa franczyzy jest także poprawne. Pewien kłopot może jedynie sprawiać to, że termin franczyza został obciążony dwoma znaczeniami.

- Mam jednak nadzieję, że w konkretnych tekstach handlowych będzie zawsze wiadomo, o które znaczenie chodzi – napisał Prof. Markowski w liście do Polskiej Organizacji Franczyzodawców.

Opracował: Arkadiusz Słodkowski
(na podstawie materiałów dostarczonych przez McDonald’s Polska)

Autor

Arkadiusz Słodkowski

ekspert, członek zarządu Polskiej Organizacji Franczyzodawców